Mówienie przez sen i co się za tym kryje

Ludzie, którzy mówią przez sen, mogą podświadomie wypowiadać kompromitujące treści – śmiejąc się, mamrocząc lub wyrzucając z siebie zbitki słów, jednocześnie zupełnie tego nie pamiętając. W medycynie to senne zjawisko nazywane jest somnilokwią. Mówienie przez sen w nocy jest zazwyczaj nieszkodliwe, może jednak przeszkadzać innym domownikom.

Przyczyny mówienia przez sen

Badacze snu szacują, że prawie każdy z nas przynajmniej raz w życiu mówił przez sen. Ponieważ mięśnie odpowiedzialne za mowę rozluźniają się podczas snu, większość ludzi wypowiada jedynie niezrozumiałe dźwięki lub zamotane fragmenty słów. Tylko nieliczni ludzie są w stanie artykułować jasno i wyraźnie mimo rozluźnionych mięśni mowy. Przyczyna mówienia we śnie nie została jeszcze w pełni wyjaśniona. Badacze widzą jednak związek między mówieniem do siebie w nocy, a naszymi snami.

Jedno jest pewne: mówieniu we śnie sprzyjają różne czynniki, takie jak gorączka, choroba, przyjmowanie leków lub stres. Również spożywanie środków odurzających i alkoholu może powodować nocne mówienie przez sen. Ponadto somnilokwia może występować samodzielnie lub w połączeniu z innymi zjawiskami lub chorobami snu i jest szczególnie wyraźna u lunatyków. Według najnowszych badań naukowcy zajmujący się snem uważają, że mówienie podczas snu jest dziedziczne. Dzieci, których rodzice rozmawiają w nocy podczas snu, często również mają tendencję do mówienia przez sen. Założenie to nie zostało jednak jeszcze dostatecznie zbadane.

Somnilokwia u dzieci

Ogólnie rzecz biorąc, dzieci wydają się mówić we śnie znacznie częściej niż dorośli, jednak z początkiem okresu dojrzewania somnilokwia stopniowo u nich zanika. Oprócz założenia, że mówienie we śnie jest dziedziczne, z somnilokwią wiążą się typowe zaburzenia czuwania w dzieciństwie. Ponadto jest ona często jednym z objawów towarzyszących lękom nocnym.

Mówienie przez sen a sny

Mówienie we śnie występuje na przemian pomiędzy fazami non-REM, ale często także w fazie snu (faza REM). Z tego właśnie względu badacze znaleźli powiązania między snami, a wypowiadanymi słowami i dźwiękami. Niektórzy badacze zakładają, że sny służą odciążeniu naszego mózgu poprzez przetworzenie wszystkich wydarzeń dnia. Szczególnie emocjonalne sytuacje i poruszające doświadczenia są przywoływane i przetwarzane w naszych snach. Jak pokazują badania, osoby z zespołem stresu pourazowego mówią we śnie dwa razy częściej, niż osoby niezestresowane.

Badacz snu Arthur M. Arkin opublikował w swojej książce ciekawe wyniki badań, w których sprawdzał, w jakim stopniu somnilokwia jest związana ze snami. Arkin budził uczestników swoich badań zaraz po tym, jak mówili we śnie, i pytał ich o treść snów. Wyniki wykazały, że to, co zostało wypowiedziane, w większości odpowiadało treści snu. Tylko w kilku przypadkach to, co zostało powiedziane, nie miało nic wspólnego z tym, co się śniło. Niektórzy z rozmówców w ogóle nie pamiętali swoich snów.

O czym mówimy we śnie?

W pewnym francuskim badaniu postanowiono odpowiedzieć na pytanie, o czym rozmawiamy przez sen. W tym celu w ciągu dwóch nocy przebadano 232 osoby. Uderzające jest to, że dwa razy więcej mężczyzn niż kobiet mówi przez sen. Oprócz wypowiedzi niewerbalnych, takich jak szemranie, krzyki, szepty czy chichoty, wypowiedziano ponad 3000 zrozumiałych słów. Zdecydowanie najczęściej wypowiadanym słowem było “nie”. Do tego dochodziły także wulgarne zwroty i przekleństwa. Obelgi trwały najdłużej w fazie REM i miały na celu obrażanie lub słowne atakowanie jakiejś osoby. Ponadto badanie to wykazało, że również przeklinanie występuje częściej u mężczyzn. Można tylko przypuszczać, dlaczego to głównie mężczyźni mówią przez sen, dodatkowo przeklinając.

Niektórzy badani byli w stanie wypowiedzieć jedno lub dwa pełne zdania. Świadkowie takich nocnych rozmów z samym sobą często podejrzewają, że mogą to być ukryte prawdy lub różnego rodzaju wskazówki. Badacze podkreślają jednak, że zawartość prawdy w somnilokach jest zazwyczaj bardzo niska. Wynika to z tego, że nawet mówienie spójnych zdań jest bardzo mało prawdopodobne. Jeśli tak się dzieje, to raczej są to przypadki lub stwierdzenia oparte na przeżytych konfliktach. Możliwość podjęcia dialogu z osobą mówiącą przez sen jest więc również niemożliwa.

Jeśli chodzi o poprawne gramatycznie konstrukcje zdań i struktury semantyczne, badacze podsumowują, że mówienie podczas snu jest podobne do mówienia podczas czuwania. Przyjmuje się, że mózg osoby śpiącej funkcjonuje na podobnie wysokim poziomie jak mózg osoby obudzonej. Napięte rozmowy świadczą o tym, że również konflikty nie przebiegały łatwo.

Czy mówienie przez sen jest niebezpieczne?

Mówienie przez sen jest zazwyczaj nieszkodliwe i dlatego nie jest klasyfikowane jako choroba snu. Jest to jedynie łagodna forma zaburzeń snu. Osoby, które śpią same w łóżku, często nawet nie wiedzą, że rozmawiają przez sen. Ale takie nocne rozmowy mogą być zmorą dla partnera lub innych domowników. W tym wypadku należy rozważyć środki łagodzące taką sytuację, a jeśli przyczyną mówienia we śnie jest stres, to wskazane są konsultacje z lekarzem.

Łagodzenie mówienia przez sen

Sposobami na złagodzenie tej dolegliwości są medytacja i powstrzymanie się od alkoholu, ciężkich posiłków i kofeiny na krótko przed pójściem spać. Pomocne jest ponadto przestrzeganie higieny snu. Osoby, które rozmawiają przez sen, powinny utrzymywać regularne cykle snu i unikać stresu, szczególnie przed snem.